Sosyal Güvenlik Kurumu, gerçek (fiili) çalışmaya dayanmayan yani sahte sigortalı bildirimi yaptığı tespit edilen, şüphe oluşan işyerlerini incelemeye almakta, bu işyerleri için sahte, kontrollü veya şüpheli işyeri tanımlaması yapmaktadır.

Hakkında bu şekilde tanımlama yapılan işyerlerinden sigortalı bildirimi yapılmış kişilerin sigortalı hizmet dökümlerinde de bu işyerlerinden bildirilmiş olan sigortalı hizmetlerin olduğu satırların başına (S), (K), (Ş) harflerinden biri konulmaktadır.

Bu konu sigortalılar açısından, Hizmet Dökümünde Görünen K – Ş – S Harfleri Ne Anlama Gelmektedir ?, Hizmet Dökümünde S – K – Ş Harfleri Görünen Kişi Rapor Parası Alabilir mi ?, Hizmet Dökümünde S – K – Ş Harfleri Görünen Kişi Emekli Olabilir mi ? başlıklı yazılarda açıklığa kavuşturulmuştur.

Bu yazıda ise 2021/27 sayılı ve “Sahte, Kontrollü, Şüpheli İşyerleri İle İlgili Yapılacak İşlemler” konulu SGK Genelgesinde yer alan hükümler çerçevesinde; haklarında sahte (S), kontrollü (K) veya şüpheli (Ş) incelemesi başlatılan işyerlerinden sigortalı bildirimi yapılıp yapılamayacağı, prim belgesi (muhtasar ve prim hizmet beyannamesi) verilip verilemeyeceği konusu açıklığa kavuşturulmuştur.

Sahte Tanımlaması Yapılan İşyerlerinin Durumu

SGK denetmen ve müfettişleri tarafından yapılan denetim ve incelemeler sonucunda “Sahte İşyeri” tescili yapıldığı tespit edilen işyerleri sisteme “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmaktadır.

“Sahte İşyeri” olarak tanımlanan işyerlerinin e-Sigorta (e-bildirge) kullanıcı kodu ve şifresi sistem tarafından otomatik olarak askıya alınmakta, “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerleri tarafından gerek e-Sigorta (e-bildirge) üzerinden gönderilen bildirimlerin yapılmasına gerekse e-beyanname üzerinden alınan muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyanına sistem tarafından izin verilmemektedir. Yani sahte işyeri olarak tanımlanan işyerlerinden internet üzerinden sigortalı girişi yapılması veya prim belgesi (muhtasar ve prim hizmet beyannamesi) verilmesi imkanı ortadan kalkmaktadır.

Sahte tanımlaması yapılan işyerinin alt işvereni (taşeronu) var ise bu alt işveren de sistem tarafından “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmakta, dolayısıyla bu işyerlerinden de internet üzerinden sigortalı bildirimi yapılması, prim belgesi verilmesi imkanı ortadan kalkmaktadır.

Asıl işverenin sahte tanımlaması kaldırılmadığı sürece alt işverenin de sahte tanımlaması kaldırılmamaktadır.

“Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış işyerlerine yeni alt işveren (taşeron) kaydı yapılamayacağı gibi tescil değişikliği (nakil, katılım, birleşme, devir ve intikal) işlemleri de yapılamamaktadır.

Kontrollü Tanımlaması Yapılan İşyerlerinin Durumu

Kurumca belirlenen kriterlere göre;

Sahte işyerlerinin belirgin özellikleri de dikkate alınarak,

– Sistem tarafından sahte olma potansiyeli yüksek olduğu tespit edilen,

– Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri tarafından sahte işyeri olma potansiyeli yüksek olduğu değerlendirilen,

– Diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarının kendi mevzuatları çerçevesinde yaptıkları soruşturma, denetim ve incelemeler ya da kamu idarelerinden alınan belgelerden sahte olduğu şüphesi oluşan,

işyerleri hakkında “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılmakta ve bu işyerlerinin sahte işyeri olup olmadığının (sahte sigortalı bildirimi yapıp yapmadığının) tespiti için inceleme başlatılmaktadır.

Kontrollü tanımlaması yapılan işyerlerinin e-Sigorta (e-bildirge) kullanıcı kodu ve şifreleri pasif hale getirilmektedir. “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinin işyeri yetkililerince, ilgili sosyal güvenlik merkezine müracaat edilerek e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifrelerinin aktif hale getirilmesinin talep edilmesi halinde, işyerinin faaliyette bulunduğu adresin yerleşim belgesi veya vergi dairesi yoklama tutanağı ile kanıtlanması istenmektedir.

Bu şekilde yapılacak müracaatlar üzerine, işyerinde öncelikle fiili denetim yapılmakta, işyerinin durumu ünitedeki ilgili servisler tarafından değerlendirilmekte, sonucunda işyerinin “Sahte İşyeri” olmadığının anlaşılması halinde “Kontrollü İşyeri” tanımlaması kaldırılmakta, e-Sigorta (e-bildirge) kullanıcı kodu ve şifreleri de aktif hale getirilmektedir.

Eğer “Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyeri işverenlerince, “Kontrollü İşyeri” tanımlamasının yapıldığı tarihten itibaren bir aylık süre içinde Kuruma müracaat edilmemesi veya edilmiş olmakla birlikte ilgili servis tarafından işyerinin “Sahte İşyeri” olup olmadığı hususunda tereddüde düşülmesi halinde de yine işyeri incelemeye sevk edilerek inceleme sonucuna göre işlem yapılmaktadır.

“Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinden sigortalı bildirimine, e-beyanname üzerinden muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyanına izin verilmemektedir. İşyeri hakkında yapılan inceleme ve değerlendirme sonucuna göre kontrollü işyeri tanımlamasının kaldırılması halinde e-Sigorta (e-bildirge) kullanıcı kodu ve şifresi aktif hale getirilmekte, ardından sigortalı bildirimi yapılabilmekte, prim belgesi verilebilmektedir.

Kontrollü tanımı kaldırılan işyerleri için ilgili müdürlük tarafından gerekli tanımlama işlemleri yapılmakta, kontrollü işyeri tanımlaması konulması nedeniyle verilemeyen beyannamelerin (prim belgelerinin) son verilme tarihi ile bu beyannamelerden kaynaklı tahakkuk eden primlerin son ödeme tarihi kontrollü işyeri tanımlamasının kaldırıldığına ilişkin yazının işverene tebliğ edildiği ayı takip eden ayın 26’sı olarak sisteme girilmektedir. Bu şekilde sisteme beyannamenin son verilme tarihi ile ödemenin son tarihi tanımlanan işyerleri için belirlenen tarihlere kadar beyannamelerin verilmesi ve primlerin ödenmesi halinde söz konusu yükümlülükler yasal süresinde yerine getirilmiş kabul edilmektedir.

Şüpheli Tanımlaması Yapılan İşyerlerinin Durumu

“Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerleri işverenlerinin, gerçek kişi olması halinde TC Kimlik Numarası (TCKN), tüzel kişi olması halinde Vergi Kimlik Numarası VKN ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri” olarak tanımlanmaktadır.

Aynı şekilde sahte tanımlaması yapılan işyerinin alt işvereni (taşeronu) var ise bu alt işverenin, gerçek kişi olması halinde TC Kimlik Numarası (TCKN), tüzel kişi olması halinde Vergi Kimlik Numarası VKN ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerlerine de otomatik olarak “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılmaktadır.

Dolayısıyla, otomatik şüpheli işyeri tanımlaması yalnızca sahte işyeri tanımlamasından dolayı yapılmakta olup; kontrollü işyeri tanımlamasından dolayı ise otomatik şüpheli işyeri tanımlaması yapılmamaktadır.

“Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan gerçek kişi veya tüzel kişiler adına ya da işverenin tüzel kişilik olması halinde ortak veya üst düzey yöneticileri adına yeni bir işyeri dosyası tescil edileceği (yeni işyeri dosyası açılacağı) ya da bu kişilerin herhangi bir işyerine ortak veya üst düzey yönetici olarak girileceği durumlarda, yeni tescil edilen veya tescil düzeltme işlemleri yapılan bu işyerleri için de sistem tarafından otomatik olarak “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılmakta olup bu işyerleri hakkında da inceleme başlatılmaktadır.

Şüpheli işyeri tanımlaması yapılan işyerleriyle ilgili inceleme sonuçlanıncaya ya da işyerlerinin “Sahte işyeri” olduğuna ilişkin tanımlama yapılıncaya kadar “Şüpheli işyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı bildirimi yapılabilmekte, prim belgesi verilebilmektedir.

Yapılan ön inceleme sonucunda işyerinin sahte olabileceğine kanaat getirilmesi halinde “Şüpheli İşyeri” tanımlaması “Kontrollü İşyeri” olarak değiştirilmektedir. Nihai inceleme tamamlanınca da “Kontrollü İşyeri” tanımlaması ya “Sahte İşyeri” olarak değiştirilmekte ya da tamamen kaldırılmaktadır.

Şüpheli işyeri olarak tanımlanan işyerinin tanımlamasının “Kontrollü İşyeri” veya “Sahte İşyeri” olarak değiştirilmesi halinde, yukarıda belirtildiği şekilde bu tanımlamalar kaldırılıncaya kadar bu işyerinden sigortalı bildirimi yapılmasına, prim belgesi verilmesine izin verilmemektedir. (isvesosyalguvenlik.com)