SGK tarafından üç ayrı mevzuata göre idari para cezası uygulanmaktadır. Birincisi Sağlık Uygulama Tebliği ve sözleşme hükümlerine göre sağlık hizmet sunucularına uygulanan idari para cezaları. İkincisi 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 26/e maddesine istinaden süresinde iş kazası bildirimi yapmayan sağlık hizmet sunucuları ve işverenlere uygulanan idari para cezaları.

Üçüncüsü ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 102 nci maddesine göre uygulanan idari para cezaları. SGK tarafından sadece söz konusu 102 nci maddeye göre uygulanan idari para cezalarında aylık brüt asgari ücret tutarları esas alınmaktadır. (Bkz. SGK İdari Para Cezaları – 5510 Para Cezaları, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İdari Para Cezaları – 6331 Para Cezaları)

Öte yandan asgari ücret her yıl Ocak ayında arttığı gibi, 2016 yılı öncesinde ve bu yıl olduğu gibi ayrıca Temmuz ayında da artabilmektedir. Dolayısıyla SGK tarafından 5510 sayılı Kanununun 102 nci maddesine istinaden asgari ücret üzerinden uygulanan idari para cezalarında hangi tarihteki asgari ücretin esas alındığı sorusu akla gelmektedir.

SGK İdari Para Cezalarının Uygulanmasında Hangi Tarihteki Asgari Ücret Esas Alınır ?

SGK tarafından 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesi hükümlerine istinaden uygulanan idari para cezalarında, cezaya konu fiilin işlendiği tarihte geçerli olan aylık brüt asgari ücret esas alınır, bir başka ifadeyle uygulanacak idari para cezası tutarı cezaya konu fiilin işlendiği tarihte geçerli olan aylık brüt asgari ücret esas alınarak hesaplanır.

Örneğin;

• İstisnalar hariç sigortalı işe giriş bildirgesinin en geç işçi işe başlamadan bir gün önce SGK’ya verilmesi gerekmekte olup (Bkz. Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesiyle İlgili Özellikli Durumlar, İşkolu Koduna Göre Aynı Gün İşe Giriş Verilebilecek İşyerleri, İşe Başladığı Günün Öncesi Tatile Denk Gelen İşçinin Sigorta Giriş Sorunu), sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gereken en son günde geçerli brüt asgari ücret esas alınarak bildirgenin süresinde verilmemiş olması nedeniyle,
• Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin en geç ait olduğu ayı takip eden ayın 26 ıncı gününün sonuna kadar SGK’ya verilmesi gerekmekte olup (Bkz. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Rehberi), muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verilmesi gereken en son günde geçerli brüt asgari ücret esas alınarak beyannamenin süresinde verilmemiş olması nedeniyle,
• Sigortalı işten ayrılış bildirgesinin, en geç sigortalılığın sona ermesini yani işçinin işten ayrıldığı günü takip eden onuncu günün sonuna kadar SGK’ya verilmesi gerekmekte olup (Bkz. Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesiyle İlgili Özellikli Durumlar), sigortalı işten ayrılış bildirgesinin verilmesi gereken en son günde geçerli brüt asgari ücret esas alınarak bildirgenin süresinde verilmemiş olması nedeniyle,
• SGK Denetmen ve Müfettişleri tarafından incelenmek üzere yazıyla istenilen işyeri kayıt ve belgelerinin, yazının tebliğ edildiği günü takip eden günden itibaren en geç 15 inci günün sonunda ibraz edilmemesi veya eksik ibraz edilmesi, mazerete dayalı olarak ek süre talebinde bulunulmaması halinde kayıt ibrazının son gününde geçerli asgari ücret esas alınarak kayıt ibraz etmeme nedeniyle,
• SGK Denetmen ve Müfettişlerine incelenmek üzere ibraz edilen işyeri yasal kayıt ve belgelerinde geçersizlik hallerinin tespit edilmesi halinde (Bkz. Kayıt ve Belgelere İlişkin Olarak SGK Tarafından Uygulanan İdari Para Cezaları), geçersizliğin ait olduğu ayda geçerli asgari ücret esas alınarak geçersizlik nedeniyle,

SGK tarafından idari para cezası uygulanır.

Dolayısıyla SGK tarafından idari para cezası uygulanması gerektiğine dair tespit ne zaman yapılırsa yapılsın, idari para cezası ne zaman ilgiliye tebliğ edilirse edilsin, ilgili kişi tebliğ edilen idari para cezasını SGK’ya ne zaman öderse ödesin fark etmez; bildirge – belge verme süresinin, kayıt ibraz süresinin son gününde geçerli olan, kayıt geçersizliklerinde geçersizliğin ait olduğu ayda geçerli olan asgari ücret esas alınarak idari para cezası hesaplanır ve uygulanır.

Bu Konuda Ortaya Çıkan İstisnalar

Burada en önemli istisna, süresinde ve tam olarak kayıt ibraz edilmemesi nedeniyle uygulanacak idari para cezasında, ibrazı istenilen işyeri kayıt ve belgeleri hangi yıla ve aya ait olursa olsun fark etmez, kayıt ibraz yazısının ilgiliye tebliğ edildiği tarihi takip eden 15 inci günde geçerli asgari ücret esas alınarak idari para eczası uygulanır. Çünkü burada ibraz etmeme fiili kayıt ibraz yazısına istinaden gerçekleşmiş olduğundan, ibraz edilmeyen kayıt ve belgelerin hangi yıla ve aya ait olduğunun bir önemi kalmamaktadır.

Bu konuda ortaya çıkan diğer bir istisna, Aralık ayına ait olan muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verilmesi gereken son gün Ocak ayında dolduğundan, uygulanacak idari para cezasında da bir sonraki yıla ait idari para cezası uygulanmaktadır. Temmuz ayında asgari ücrete zam gelmesi halinde aynı durum Haziran ayına ait beyanname için de ortaya çıkmaktadır. Yine aynı şekilde sigortalı işe giriş bildirgesinin, sigortalı işten ayrılış bildirgesinin, kayıt ibrazının son gününün bir sonraki yıla denk gelmesi halinde de ortaya çıkmaktadır.

İdari Para Cezalarında Faizin İşlemeye Başlayacağı Tarih

Ayrıca uygulanan idari para cezası hangi yıl ve hangi aya ait olursa olsun fark etmez, esas alınan asgari ücret tutarına herhangi bir faiz de eklenmez. İdari para cezaları ilgili kişiye tebliğ edilmesiyle birlikte tahakkuk ettiğinden, yani tahakkuku tebliğe bağlı olduğundan, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde ödenmemesi halinde, 15 inci günden sonraki günden itibaren idari para cezasına faiz işlemeye başlar. Dolayısıyla yine geriye dönük faiz uygulanmaz. (Bkz. İdari Para Cezalarında Faiz Ne Zaman İşlemeye Başlar ?)

İdari Para Cezalarında Tahakkuk ve Tahsil Zamanaşımları

İdari para cezalarında da aynı şeklide diğer SGK alacaklarında olduğu gibi 10 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmakta olup, tahakkuk zamanaşımı süresi idari para cezasına konu fiilin işlendiği tarihten itibaren, tahsil zamanaşımı ise idari para cezasının tebliğ edildiği tarihi takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar. (Bkz. SGK Prim ve İdari Para Cezalarında Zamanaşımı Uygulaması) (isvesosyalguvenlik.com)