Genel sağlık sigortası (GSS) uygulaması, sosyal güvenlik reformuyla birlikte esas itibariyle 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile hayata geçmiş olup, 1 Ocak 2012 tarihi itibariyle de istisnalar hariç herkes için zorunlu hale gelmiştir.

Bu zorunluluk kapsamında; kendi sigortalığı veya emekliliği olmayan, dul – yetim aylığı almayan, bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında eşi, çocuğu, ana – babası üzerinden sağlık yardımı alma hakkı ve imkanı olamayan, dolayısıyla hiçbir sosyal güvencesi bulunmayan kişiyi SGK 60/g kapsamında re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil etmekte, bu şekilde GSS kapsamına alınan kişi adına her ay GSS prim borcu tahakkuk etmekte, kişi isterse hiç hastaneye gitmemiş olsun, SGK sağlık yardımlarından hiç yararlanmamış olsun fark etmez, GSS prim borçları yine işlemeye devam etmektedir. (Bkz. SGK Kimlere GSS Prim Borcu Çıkarır – GSS Borcunun Sebebi Nedir ?)

SGK, 4/a kapsamında sigortalı olarak çalışmakla birlikte, ayda 30 günden az çalıştığı için eksik günlere ait GSS primlerini 30 güne tamamlamak zorunda olanları da aynı şekilde re’sen 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil etmektedir. (Bkz. GSS Primini 30 Güne Tamamlama Şartları Yine Değişti)

SGK Re’sen GSS Kapsamına Aldığı Kişiden İzin veya Onay Almak Zorunda Değil

5510 sayılı Kanunun “Genel sağlık sigortalılığının başlangıcı, bildirimi ve tescili” başlıklı 61 inci maddesinde; “(g) bendinde sayılanlar; diğer bentlere göre genel sağlık sigortalısı olmadıkları veya diğer bentlere göre genel sağlık sigortasından yararlanma haklarının sona erdiği tarihten itibaren bu bent kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılırlar ve Kurumca resen tescil edilirler.” hükmü yer almaktadır.

Dolayısıyla SGK’nın yukarıda belirtildiği şekilde, hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için re’sen GSS kapsamına aldığı kişiye önceden haber verme, iznini veya onayını alma zorunluluğu bulunmamaktadır. SGK’nın bu uygulaması yasal zorunluluktan kaynaklanmaktadır.

Ancak SGK Re’sen Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Aldığı Kişiye Yazılı Tebligat Yapmak Zorunda

SGK hiçbir sosyal güvencesi olmadığı için re’sen genel sağlık sigortası kapsamına aldığı kişiye önceden haber vermek, onayını almak zorunda olmamakla birlikte, kişiyi GSS kapsamına aldıktan sonra kendisine 7201 sayılı Kanuna uygun yazılı tebligat göndermek zorundadır.

Çünkü SGK’nın re’sen genel sağlık sigortası kapsamına aldığı kişinin prim ödeme yükümlülüğü doğmakta, dolayısıyla kişi bu işlemle maddi külfet altına girmektedir. Bu nedenledir ki Kanun 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olup prim ödeme imkanı olmayan kişiye gelir testi yaptırarak prim ödeme yükümlüğünden kurtulma ve ücretsiz sağlık yardımı alma imkanı tanınmıştır. (Bkz. Ücretsiz Sağlık Yardımlarından Yararlanma (Yeşil Kart) Şartları)

Nitekim, Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Re’sen tescil ve gelir tespiti başvurusu” başlıklı 4 üncü maddesinde; “Genel sağlık sigortalısı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsünde olmayanlar ile genel sağlık sigortalılığı ya da genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi statüsü sona eren kişiler, SGK tarafından re’sen tescil edilir. Bu kişiler için, gelir testleri sonuçlandırılıncaya kadar 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt sınırının otuz günlük tutarı prime esas asgarî kazanç tutarı olarak esas alınarak primleri tahakkuk ettirilir. Ayrıca, gelir tespitini yaptırmak üzere bir ay içinde vakıflara başvurması gerektiği SGK tarafından re’sen tescil edilen kişilere bildirilir.” hükmüne yer verilmiştir.

2019-17 sayılı ve Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim İşlemleri konulu SGK Genelgesinin ekinde de SGK Müdürlükleri tarafından 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilen kişiye gönderilmesi gereken yazılı tebligatın metnine yer verilmiş olup, söz konusu metin bu yazının sonunda yer almaktadır.

SGK’nın Bildirim Yazısının Kapsamı ve Sonuçları

SGK tarafından re’sen 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil dildiğine dair bildirim yazısı gönderilen kişinin, yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ikametinin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına gelir testi için başvurması ve test sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık gelir tutarının brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkması halinde, 60/g kapsamındaki GSS tecili 60/c-1 (yeşil kart) olarak değiştirilmekte, kişi ücretsiz sağlık yardımlarından yararlanma hakkı elde etmekte, ayrıca birikmiş GSS prim borçları da silinmektedir. Bir aylık süre geçtikten sonra gelir testine başvuran kişinin ise test sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık gelir tutarının brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkması halinde, kendisinin 60/g kapsamındaki GSS tecili 60/c-1 (yeşil kart) olarak yine değiştirilmekte, ücretsiz sağlık yardımlarından yararlanma hakkı elde etmekte, ancak gelir testine başvuru tarihinden öncesine ait birikmiş GSS prim borçları aynen kalmakta, silinmemektedir.

2019-17 sayılı SGK Genelgesinde konuyla ilgili aşağıdaki örneğe yer verilmiştir.

Örnek 1: 3/10/2017 tarihinde resen Kanunun 60/1/g bendi kapsamında tescil edilen genel sağlık sigortalısına 8/11/2017 tarihinde Genelge eki Ek-1 tebliğ edilmiştir. Genel sağlık sigortalısının tebliğ tarihinden itibaren 8/12/2017 (dahil) tarihine kadar gelir testine müracaat etmesi halinde gelir testi sonucu ilk tescil tarihinden itibaren; 8/12/2017 tarihinden sonra müracaat etmesi halinde ise gelir testi sonucu, gelir testi başvuru tarihi itibariyle uygulanacaktır.

Gelir testine başvurmayan veya başvursa bile test sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık gelir tutarı aylık brüt asgari ücretin üçte biri veya daha fazla çıkan kişi adına ise adına her ay GSS prim borcu tahakkuk etmekte, sağlık yardımlarından yararlanabilmesi için primlerini düzenli ödemesi gerekmektedir. (Bkz. Sağlık Yardımlarından Yararlanabilmesi İçin Borcu Olmaması Gerekenler Kimlerdir ?)

SGK Tebligat Göndermemişse Ne Olacak ?

Eğer SGK 60/g kapsamında re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil ettiği kişiye, durumu belirtir yazılı tebligatı göndermemiş, kişiyi durumdan haberdar etmemişse, bu durumda kişinin 60/g kapsamında genel sağlık sigortalısı olarak tescil edildiğini öğrendiği tarihten itibaren bir aylık süre içerisinde gelir testi için başvurması ve test sonucunda aile içerisinde kişi başına düşen aylık gelir tutarının brüt asgari ücretin üçte birinden az çıkması halinde, başından itibaren işlemiş GSS prim borcunun tamamının silinmesi gerekir. Çünkü 60/g kapsamında re’sen genel sağlık sigortalısı olarak tescil edilmiş olup, primleri ödeme imkanı bulunmayan kişiye Kanun gelir testine başvurarak sonucuna göre ücretsiz sağlık yardımlarından yararlanma ve prim ödemeden kurtulma hakkı ve imkanı tanımış olup, SGK re’sen GSS kapsamına aldığı kişiye durumu belirtir yazı gönderme yükümlülüğünü yerine getirmeyerek kişinin bu haktan yararlanmasını bir yerde engellemiş olduğundan, SGK’nın bu hatasının sonucuna vatandaşın katlanması istenemez, beklenemez.

Hatalı Olarak GSS Kapsamına Alınanlar SGK’ya İtiraz Edebilir

SGK, genelde kendi sigortalılığı veya emekliliği olan, dul – yetim aylığı alan kişiyi 60/g kapsamında ayrıca genel sağlık sigortalısı olarak tescil etmemektedir. Ancak bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında ana – babası veya eşi üzerinden sağlık yardımı alma hakkı olan kişinin durumunu fark edemeyip re’sen GSS kapsamına alabilmektedir. Durumu bu şekilde olanlar ilgili SGK Müdürlüğüne itirazda bulunabilir. İtiraz sonucunda SGK kişinin bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında birinci derece yakını üzerinden sağlık yardımından yararlanma hakkı olduğunu tespit ederse, 60/g kapsamındaki GSS tescilini iptal etmekte, birikmiş GSS prim borçlarını da silmektedir. Bu konudaki açıklamalar Genel Sağlık Sigortası Prim Borcu Çıkarılanlar Ne Yapmalı – GSS Borcu Nasıl Sildirilir ? başlıklı yazıda yer almaktadır.(isvesosyalguvenlik.com)

2019-17 Sayılı Genelge Eki Bildirim Yazısı

Ek-1

T.C.

SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI

………….. Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü

…….…… Sosyal Güvenlik Merkezi

Sayı :…………./…………… ……/……/201…

Konu : Genel Sağlık Sigortası Tesciliniz         7201 s. Kanuna Göre Tebliğ

Sayın …………….……………

………………………………

………………………………

T.C. Kimlik No:………

Siz de her bir değerli vatandaşımız gibi, …..….. tarihi itibariyle genel sağlık sigortası kapsamına alınmış bulunmaktasınız.

Aylık olarak her yıl için geçerli olan brüt asgari ücretin %3’ü oranında genel sağlık sigortası primi ödemeniz karşılığında, sizinle birlikte bakmakla yükümlü olduğunuz eşiniz, çocuklarınız ile anne ve babanız anlaşmalı tüm üniversite hastaneleri ile özel hastaneler dâhil sağlık hizmeti sunucularına başvurduğunda tedavi giderleri Sosyal Güvenlik Kurumu mevzuatı kapsamında karşılanacaktır.

Diğer taraftan, geliriniz prim ödemeye imkân vermiyorsa, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içerisinde ikametinizin bulunduğu yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına gelir testi için başvurabilirsiniz.

Gelir testi sonucunda aynı hanede yaşayan aile içinde kişi başına düşen gelir seviyenizin brüt asgari ücretin üçte birinden az olduğunun tespit edilmesi durumunda, genel sağlık sigortası primleriniz Devlet tarafından karşılanacaktır.

Gelir testi başvurunuzu bir aylık süre geçtikten sonra yapmanız veya gelir testine başvurmamanız durumunda, gelirinizin genel sağlık sigortası primini ödemeye imkan verdiği kabul edilerek, primlerinizi ait olduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar Kurumumuzla anlaşmalı bankalar aracılığıyla ödemeniz beklenecektir.

…… tarihi itibariyle toplam …… TL genel sağlık sigortası prim borcunuz bulunmaktadır. Genel sağlık sigortasına ilişkin prim borcunuzu ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödememeniz halinde bu tutarlara gecikme cezası ve gecikme zammı işleyecektir.

Sizin ve bakmakla yükümlü olduğunuz kişilerin sağlık yardımı alabilmeleri için 60 günden fazla prim borcunuz olmaması gerekliliğinin önemini hatırlatarak sorularınız için tarafınıza en yakın Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü veya Sosyal Güvenlik Merkezinde size yardımcı olmaktan memnuniyet duyacağımızı, bilgilerinize sunar sağlıklı günler dileriz.

Yetkili İmza