İşverenin ölümü halinde iş sözleşmesinin devam edip etmeyeceği, işçinin hangi haklara sahip olacağı konusunda 4857 sayılı İş Kanununda herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir.

Bu konudaki düzenleme 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 441 inci maddesinde yer almakta olup söz konusu madde aynen;

“2. İşverenin ölümü

MADDE 441- İşverenin ölümü hâlinde, yerini mirasçıları alır. Bu durumda işyerinin tamamının veya bir bölümünün devri ile gerçekleşen hizmet ilişkisinin devrine ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.

Hizmet sözleşmesi ağırlıklı olarak işverenin kişiliği dikkate alınmak suretiyle kurulmuşsa, onun ölümüyle kendiliğinden sona erer. Ancak, işçi sözleşmenin süresinden önce sona ermesi yüzünden uğradığı zarar için, mirasçılardan hakkaniyete uygun bir tazminat isteminde bulunabilir.”

Hükümlerini içermektedir.

Dolayısıyla işverenin ölümü halinde işyeri işverenin mirasçılarına devredilmiş sayılır. Buna bağlı olarak işverenin ölümünü halinde işçinin tüm hakları mirasçılarına geçer, işçi işverenin ölümünü gerekçe göstererek iş akdini feshedip, kıdem tazminatı isteyemez. Buradaki tek fark, işyeri devrinde eski işveren devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devir tarihinden itibaren iki yıl süreyle yeni işverenle birlikte sorumluyken işverenin ölümü halinde sorumluluk tamamen mirasçılara geçer.

Eğer işçi – işveren arasındaki iş sözleşmesi işverenin kişiliği dikkate alınmak suretiyle kurulmuşsa o zaman işverenin ölümü halinde iş sözleşmesi sona erer. Bu durumda eğer işçi işyerinde en az bir yıllık çalışma süresini doldurmuşsa, işverenin mirasçılarından kıdem tazminatı talep edebilir. Aynı şekilde işverenin mirasçıları işyerini çalıştırmak istemeyip kapatırlarsa veya işçiyi çalıştırmak istemezlerse bu durumda da eğer işçi işyerinde en az bir yıllık çalışma süresini doldurmuşsa, yine işverenin mirasçılarının kıdem tazminatı talep edebilir.

Öte yandan Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 31.03.2015 tarihli bir kararında; işverenin ölüm tarihine kadar olan döneme ait kıdem tazminatı, fazla çalışma, hafta tatili ve genel tatil ücreti gibi işçilik alacaklarından mirasçıların miras payıyla sınırlı olarak sorumlu olduğu belirtilmiştir. (T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi – 2014/721 E., 2015/12501 K.)

İşyerinin devri konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklamalar; İşçiye Fesih Hakkı Vermeyen İşyeri Devrinin Kriterleri Nelerdir ?, İşyeri Devrinde İşçinin Hakları başlıklı yazılarda yer almaktadır. Benzer konular, Ölenin SGK’ya Borçlarından Mirasçıları Sorumlu mudur ?, Mirasçı Ölenin Vergi ve Prim Borcundan Sorumlu mudur ?, İşyerinin Devri veya Nakli Halinde Hangi SGK İşlemleri Yapılır ? başlıklı yazılarda açıklığa kavuşturulmuştur.

Konuyla İlgili Ayrıntılı Makaleler

İş sözleşmesinin işverenin ölümüyle sona ermesi halinde işçinin hakları ve mirasçıların sorumlulukları konusunda ayrıntılı bilgi ve açıklamalar, Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı öğretim üyesi Dr. Öğr. Üyesi Emre ERTAN tarafından kaleme alınan ve Sicil İş Hukuku Dergisinin 48. sayısında yayımlanan “İş Sözleşmesinin İşverenin Ölümüyle Sona Ermesi” başlıklı araştırma makalesinde yer almaktadır. Söz konusu makaleye MESS-Sicil Dergisi sayfasından ulaşılabilir.

Söz konusu makalede özetle;

“İş sözleşmesi işçinin ölümüyle kendiliğinden sona erer. Bununla birlikte, işverenin ölümü, sözleşme işverenin kişiliğine bağlı olmadığı sürece iş sözleşmesinin sona ermesine yol açmaz. İşverenin hak ve borçları mirasçılarına geçer. Şayet iş sözleşmesi işverenin kişiliğine bağlı olarak kurulmuşsa, işverenin ölümü sözleşmeyi sona erdirir. Bu durumda, İş Kanunu’na tabi ve en az bir yıl çalışma süresi bulunan işçi, işverenin mirasçılarından kıdem tazminatı talep edebilir. Türk Borçlar Kanunu’nun kapsamına giren veya İş Kanunu’na tabi olmakla birlikte asgari bir yıllık kıdem süresini doldurmayan işçi ise hakkaniyet tazminatına hak kazanır.”

Açıklamalarına yer verilmiştir.

Vergi mevzuatı açısından mükellefin ölümü halinde mirasçılarının sorumluluğu konusu ise Antalya Vergi Dairesi Başkanlığı Kurumlar Vergi Dairesi Müdürlüğü Vergi Dairesi Müdür Yrd. Ayşe GINALI tarafından kaleme alınan ve Mali Çözüm Dergisinin Ocak-Şubat 2011 sayısında yayımlanan “Mükellefin Ölümü Halinde Mirasçıların Sorumluluğu” başlıklı makalede ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Söz konusu dergiye ISMMMO Mali Çözüm Dergisi sayfasından ulaşılabilir. (isvesosyalguvenlik.com)