Sigortalılık İptalinde SGK Primi Geri Öder mi ?

Gerek Bağ-Kur, isteğe bağlı sigorta, Ek-5, Ek-6, 2925 SSK Tarım kapsamında primlerini kendileri ödeyen kişilerin, gerekse primleri işverenleri tarafından ödenen işçilerin bazı durumlarda sigortalılıkları yani kedileri veya işverenleri tarafından primleri ödenen sigortalı hizmetleri kısmen veya tamamen iptal edilmektedir.

Bu sigortalılık iptalinin nedeni, kişinin yanlış kapsamda sigortalı olmasından, adına prim ödenen sigorta kapsamında girmemesinden ya da sehven adına fazla sigortalı hizmet bildirilmesinden veya benzeri durumlardan kaynaklanmaktadır. Ancak bu durumda iptal edilen sigortalılıkla ilgili ödenmiş primlerin ne olacağı, SGK tarafından iade edilip edilmeyeceği sorusu akla gelmektedir.

Özellikle işverenler tarafından yapılmış sigortalı bildirimlerine ait sigortalılık iptali eğer sahte sigortalılığa dayanıyorsa, yani gerçekten çalışmayan kişi sigortalı olarak bildirilmişse ve bu bildirim daha az prim ödemek, yararlanamayacağı sigorta prim teşvik, destek veya indirimlerinden yararlanmak ya da daha fazla yararlanmak, özel nitelikteki inşaat işleri ve ihale konusu işlerde asgari işçilik tutarını tamamlamak, iş kazası ve meslek hastalığı, hastalık, analık, genel sağlık, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarından  haksız menfaat sağlamak gibi amaçlarla kasten yapılmışsa, bu durumda ödenmiş olan tüm sigorta primleri SGK tarafından Kuruma irat olarak kaydediliyor, yani hiçbir iade yapılmıyor. Hatta gerçeğe aykırı (sahte) sigortalı bildiriminde bulunan işveren durumundaki kişi, ortak hareket etmişse sigortası iptal edilen kişi, bildirim bilinçli olarak yapan serbest muhasebeci mali müşavir hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204 üncü, 206 ncı ve 207 nci maddeleri kapsamında işlem yapılmak üzere Cumhuriyet Savcılıklarına suç duyurusunda bulunuluyor. (Bkz. Sahte Sigorta Tuzağına Düşmeyin, Sahte – Gerçek Çalışmaya Dayanmayan Sigortalılık ve Uygulanan Yaptırımlar, Sahte Sigortalı Bildiren İşveren Prim İndiriminden Yararlanamayacak başlıklı yazılar.)

Buna karşılık iptal edilen sigortalılıklar herhangi bir haksız menfaat teminine yönelik değilse, ortada kötü bir niyet yoksa, mevzuatı tam olarak bilmemekten kaynaklanıyorsa veya sehven yapılmış işlemlere dayanıyorsa, bu durumda ödenmiş olan primler, primi ödeyen kişinin SGK’ya başka borcu varsa o borcuna mahsup ediliyor. Borcu yoksa alınmış olan primler geri iade ediliyor.

Ancak sebep ne olursa olsun, yani ortada kötü niyet olsun olmasın farketmez, iptal edilen sigortalı hizmetlere bağlı olarak sigortası iptal edilen kişiye veya bakmakla yükümlü olduğu kişilere sağlık yardımı yapılmışsa, kendisine rapor parası ödenmişse yapılan masraf ve ödemeler geri alınıyor. Kişi emekli olmuşsa ve iptal edilen sigorta günleri düşüldüğünde kişi emeklilik hakkını kaybediyorsa yani kalan prim günleri ve sigortalılık süresi emeklilik için yetmiyorsa emekli aylığı da iptal ediliyor ve ödenmiş aylıklar toptan geri alınıyor.

5510 sayılı Kanunun 96 ncı maddesine göre geri alınan bu masraf ve ödemeler;

– İlgili kişinin kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte,

– Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren yirmidört ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, yirmidört aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan itibaren hesaplanacak olan kanunî faizi ile birlikte,

geri alınıyor yani ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup ediliyor yoksa kendilerinden alınıyor. (isvesosyalguvenlik.com)