İlk olarak 2004 yılında aylık prim ve hizmet belgesinin bazı işyerleri için internet yani e-bildirge üzerinden verilmesiyle başlayan uygulama yıllar geçtikçe yayınlaştı, kapsamı genişletildi, gelinen noktada SGK’ya verilmesi gereken birçok bilgi, belge ve bildirgenin, yapılması gereken bildirimin internet üzerinden yapılması zorunlu hale geldi.

Bu kapsama giren bilgi, belge ver bildirimler SGK’ya İnternetten Verilmesi Zorunlu Olan Belgeler başlıklı yazıda belirtilmiştir. Hatta işyeri bildirgesinin internet üzerinden verilmesi uygulaması başladığında, bildirge eki belgelerin SGK’ya elden verilmesi veya posta yoluyla gönderilmesi gerekiyorken, daha sonra işyeri bildirgesinin ekinde verilmesi gereken belgelerin internet üzerinden verilmesi imkanı bile getirildi. (Bkz. İşyeri Bildirgesi Eki Belgeler de İnternetten Verilebilecek)

Bildirge ve Belgeleri İnternetten Verme Zorunluluğunun Sebebi

İnternet kullanımının hayatın her alanına girmesi, internet bağlantı hızının eskisine göre çok yüksek olması, gelişen yazılım teknolojileri gibi sebepler, Devlet kurumlarıyla ilgili birçok işlemin de internet üzerinden yapılmasına hem imkan tanımış, hem de yaygın ve zorunlu hale getirmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’na verilmesi gereken bildirge ve belgelerin internetten verilmesinin, yapılması gereken birçok bildirimin internetten yapılmasının zorunlu hale getirilmesinin sebepleri arasında da Kurum ünitelerindeki iş ve başvuru yoğunluğun azaltılması, işverenlerin – sigortalıların – hak sahiplerinin – vatandaşların Kurum ünitelerine gitmek zorunda kalmadan başvuru ve işlemlerini yapmalarına imkan tanınması gibi sebepler sayılabilir.

Ancak belge ve bildirgelerin internetten verilmesinin, bildirimlerin internetten yapılmasının zorunlu hale getirilmesinin en önemli sebeplerinden ve bu uygulamanın sağladığı en önemli faydalardan biri, belge ve bildirgelerin internetten verilmesi ve bildirimlerin internetten yapılmasıyla birlikte bunların içerdiği bilgiler ver veriler de anında SGK’nın sitemine (veri tabanına) kaydolmakta, SGK personeli tarafından ayrıca bir işlem yapılmasına gerek kalmamakta, ilgililer tarafından verilen belge ve yapılan bildirimlerle birlikte SGK’nın sistemine bu şekilde kaydolan bilgi ve veriler anında kullanılabilir hale gelmekte, SGK bu bilgi ve veriler üzerinden işlemlerini hemen yapabilmektedir.

Buna karşılık bildirge ve belgenin SGK’ya elden verilmesi veya posta yoluyla gönderilmesi halinde, SGK personelinin verilen bildirge ve belgenin içeriğini kendisinin sisteme girmesi / yüklemesi gerekmekte, bu durum da vakit ve zaman kaybına, sürelerin uzamasına sebep olacağı gibi, verilen bildirge ve belge içeriğinin Kurum sistemine işlenmesi sırasında hatalı bilgi ve veri girme riskini de ortaya çıkarmaktadır.

Belgenin Verilmesi Gereken Son Günde Sistem Arızası Varsa Ne Olacak ?

Belgelerin internetten verilmesine engel teşkil eden zorunlu (mücbir) sebeplerin varlığı halinde, belgelerin süresinde verilmemiş olması nedeniyle SGK tarafından idari para cezası uygulanmamaktadır. Bu konuda zorunlu sebep sayılan haller ile ayrıntılı bilgi Sistem Arızası Nedeniyle Süresinde Verilemeyen Belgeler İçin Ceza Uygulanır mı ? başlıklı yazıda yer almaktadır.

Danıştay, İnternet Üzerinden Verilmesi Gereken Bildirge ve Belgeleri Posta Yoluyla SGK’ya Gönderen İşverene Uygulanan Cezayı Hukuka Uygun Buldu

Somut olayda; çalıştırdığı kişilere ait işe giriş bildirgeleri, aylık prim ve hizmet belgeleri ile işten ayrılış bildirgelerini elektronik ortamda vermediği gerekçesiyle SGK 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 102 inci maddesi gereğince işverene 73.246,00 TL idari para cezası uygulamış, işveren bu cezanın iptali için ilgili SGK Müdürlüğüne itirazda bulunmuş, Müdürlüğün Ünite İtiraz Komisyonu işverenin itirazını reddetmiştir. (Bkz. SGK İdari Para Cezaları – 5510 Para Cezaları, SGK İdari Para Cezalarına ve Primlere İtiraz) Bunun üzerine işveren, itirazının reddine dair SGK komisyon kararının iptali, dolayısıyla uygulana idari para cezalarının kaldırılması için İdare Mahkemesinde dava açmıştır.

İdare Mahkemesi, 5510 sayılı Kanun’da bildirimlerin elektronik ortamda yapılmasının öngörüldüğü, buna rağmen işveren tarafından söz konusu bildirimlerin manuel ortamda yapılmasına devam edildiği, sigortalıların bildirgelerinin (sigortalı ilk/tekrar işe giriş bildirgeleri, aylık prim ve hizmet belgeleri, sigortalı işten ayrılış bildirgeleri) elektronik ortamda bildirilmemesinin 5510 sayılı Kanun gereğince idari para cezasını gerektirdiği, buna karşılık işveren tarafından bildirimlerin elektronik ortamda yapılmadığı, bu nedenle SGK Müdürlüğü tarafından işverene idari para cezası uygulanması işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar vermiş, yani işverenin başvurusunu reddetmiştir.

İdare Mahkemesinin kararına karşı işveren bu defa da Danıştay’a temyiz başvurusunda bulunmuştur. (Bkz. Mahkeme Kararlarına İtirazda Parasal Sınırlar) Danıştay 10. Dairesi de aynı şekilde İdare Mahkemesinin kararını usul ve yasaya uygun bularak işverenin temyiz istemini reddetmiştir. (Danıştay 10. Dairesi – Esas No:2019/4835, Karar No:2021/1466, Karar Tarihi: 30/03/2021)

5510 Sayılı Kanunun 102. Maddesinin Konuya İlişkin Hükümleri

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Kurumca verilecek idarî para cezaları” başlıklı 102 nci maddesinde; sigortalı işe giriş bildirgesi, işyeri bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi, sigortalı işten ayrılış bildirgesi ile ilgili olarak, bildirge veya belgeyi süresi içinde ya da Kurumca belirlenen şekle ve usule uygun olarak vermeyenler veya Kurumca internet, elektronik veya benzeri ortamda göndermekle zorunlu tutulduğu halde anılan ortamda göndermeyenler, istirahatli sigortalının işyerinde çalışmadığına dair bildirimi belirlenen süre içerisinde ve elektronik ortamda yapmayanlar hakkında idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir. SGK tarafından çıkarılan Yönetmelik ve Tebliğlerde ise söz konusu bildirge ve belgelerin internet üzerinden verilmesinin, bildirimin internet üzerinden yapılmasının zorunlu olduğu belirtilmiştir. Danıştay’ın yukarıda yer verilen kararı da söz konusu mevzuat hükümlerine dayanmaktadır. (isvesosyalguvenlik.com)