Birçok çalışan işyerinde yeterli mola süresi kullandırılmamasından, mola sürelerinin çok kısa tutulmasından şikayetçiyken, hangi işveren mola süresini gerektiğinden daha uzun tutabilir veya işverenin mola süresini uzun tutmasının ne zararı olabilir şeklinde bir soru akla gelebilir ya da yazının başlığı biraz tuhaf gelebilir.

Ancak zaman zaman bazı ziyaretçilerimizden, işyerinde mola sürelerinin çok uzun tutulduğuna dair şikayet gelmekte, işverenin mola sürelerini istediği gibi uzatıp uzatamayacağı, işverenin buna yetkisi olup olmadığı sorulmaktadır.

Uzun Mola Sürelerine İtiraz Edilmesinin Sebepleri

Mola sürelerinin gereğinden fazla uzun olmasının işten çıkış saatini geciktirdiği, işyerinde uzun süre kalmak zorunda kalındığı gerekçesiyle buna itiraz edilmektedir. Ayrıca bu konudaki itiraz bira da mola sürelerinin çalışma yani mesai süresinden sayılmamasından kaynaklanmaktadır.

Mola Sürelerinin Belirlenmesi Konusundaki Yasal Düzenleme

Mola süreleri 4857 sayılı İş Kanununun 68 inci maddesinde ara dinlenmesi olarak geçmekte olup, söz konusu maddede işyerindeki günlük çalışma sürelerine göre işverenin vermesi gereken asgari mola süreleri belirtilmiştir. Yani Kanunda çalışanlara verilmesi gereken en az mola süreleri düzenlenmiş olup, bunun üst sınırı belirtilmemiş, herhangi bir üst sınır belirlenmemiştir. Bu konudaki ayrıntılı bilgi Mola Süreleri Konusunda İşverenin Uyması Gereken Kurallar başlıklı yazıda yer almaktadır.

Çalışanlara verilmesi gereken günlük mola süreleri İş Kanununda belirtilen asgari sürelerden az olmamak üzere işçi ile işveren arasında düzenlenen iş sözleşmesi ile belirlenebilir. Bu konuda Kanunda herhangi bir üst sınır yer almamaktadır. Aynı şekilde İş Kanununda ihbar süreleri de asgari olarak belirtilmiş olmakla birlikte, Yargıtay kararlarında ihbar süreleri için üst sınır belirlenmiştir. (Bkz. Kanuni İhbar Süresinden Daha Uzun İhbar Süresi Belirlenebilir mi ?) Ancak mola süreleriyle ilgili üst sınır belirlenmesine dair herhangi bir Yargıtay kararı var mıdır bilmiyoruz.

İşveren Mola Sürelerini İstediği Gibi Uzun Tutabilir mi – Mola Sürelerini İstediği Gibi Uzatabilir mi ?

Eğer iş sözleşmesinde gerektiğinden fazla mola süresi belirlenmişse, çalışan iş sözleşmesini imzalamadan buna itiraz edebilir. İş sözleşmesi imzalandıktan sonra da işveren tek taraflı olarak mola sürelerinde değişiklik yapamaz, işçinin bu değişikliği kabul etmesi gerekir, işçi kabul etmedikçe işveren mola süreleri konusunda değişiklik yapamaz. (Bkz. Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik Fesih Nedenidir, İşveren Çalışma Koşullarında İstediği Değişikliği Yapabilir mi ?) Bu konudaki tek istisna, iş sözleşmesiyle işverene çalışma koşullarında değişiklik yapma yetkisi verilmişse, bu durumda işverenin genişletilmiş yönetim hakkı söz konusudur ve işveren bu yetki çerçevesinde işçinin onayını almadan çalışma şartlarında değişiklik yapabilir. Ancak işverenin bu yetkisi de sınırsız değildir, işveren bu konudaki yetkisini kötü niyetli olarak kullanamaz. (Bkz. İşverenin Çalışma Koşullarında Değişiklik Yapma Yetkisinin Sınırı)

Duruma Göre Mola Süreleri Mesaiden Sayılabilir

Eğer işveren mola süresi boyunca işçiyi tamamen serbest bırakıyorsa, işçi mola süresini nasıl ve nerede geçireceğine kendisi rahatça karar verebiliyorsa, bu geçerli bir mola süresidir ve bu şekilde kullandırılan mola süreleri çalışma süresinden sayılmaz. Ancak bu şekilde serbest kullandırılan bir mola süresini gereğinden uzun tutmak işverene bir menfaat sağlamaz. İşveren bu şekildeki mola süresini niçin gereğinden daha uzun tutsun ki ?

Öte yandan, eğer işveren mola süresini gereğinden daha uzun tutmaktan bir menfaat sağlamayı umuyorsa, o zaman çalışanlara mola süresini gerektiği gibi kullandırmadığı, mola süresinde çalışanları yeterince serbest bırakmadığı gibi bir ihtimal/sonuç ortaya çıkar. Bu şekilde bir taraftan mola süresince çalışanlardan yararlanıp, diğer taraftan da çalışanlardan yararlandığı bu süreyi çalışma (mesai) süresinden saymayarak menfaat temin etmeyi düşünüyor olabilir. Ancak bu durumda da mola süresinin çalışma yani mesai süresinden sayılması gerekir, böyle olunca da işveren mola süresini istediği kadar uzun tutsun fark etmez, çalışanın bir kaybı olmaz. (Bkz. Mola Süresinin Çalışma Süresinden Sayılacağı Haller) (isvesosyalguvenlik.com)