5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun “Devir, temlik, haciz ve Kurum alacaklarında zamanaşımı” başlıklı 93 üncü maddesiyle, SGK tarafından sigortalılara ve hak sahiplerine yapılan ödemeler garanti altına alınmıştır.

Söz konusu 93 üncü maddenin birinci fıkrasında aynen; “Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez. Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” hükmü yer almaktadır. Hatta 2009 yılında 5838 sayılı Kanunun 32 nci maddesiyle, söz konusu hükmün devamı olarak “Bu fıkraya göre haczi yasaklanan gelir, aylık ve ödeneklerin haczedilmesine ilişkin talepler, borçlunun muvafakati bulunmaması halinde, icra müdürü tarafından reddedilir.” şeklindeki hüküm de aynı fıkraya eklenerek, bu konudaki garanti daha da artırılmıştır.

Haczi Yasak Olan Gelir – Aylık ve Ödenekler

Dolayısıyla SGK tarafından sigortalı veya ölümü halinde hak sahiplerine verilen gelir, aylık ve ödenekler; SGK’nın prim alacakları ile nafaka borçları dışında gelir, aylık ve ödenek sahibinin muvafakati (onayı) olmadıkça haczedilemez. Emekli, dul ve yetim aylıkları açısından bu konuyu Emekli-Dul-Yetim Aylığına Haciz Konulabilir mi ? başlıklı yazıda açıklamıştık.

Emekli, dul ve yetim aylığı dışında haczedilemeyecek diğer gelir, aylık ve ödenekler aşağıda belirtilmiştir;

• Geçici iş göremezlik ödenekleri. (Hastalık, analık, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle alınan istirahat raporlarına istinaden SGK tarafından ödenen rapor paraları.) (Bkz. Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Rapor Parası) Kimlere Verilir – Şartları Nelerdir ?, Doğuma Bağlı Rapor Parası Alma Şartları)
• Emzirme ödeneği. (Süt parası.) (Bkz. Emzirme Ödeneği (Süt Parası) Alma Hakkından Kimler Yararlanabilir ?)
• Cenaze ödeneği. (Cenaze yardımı.) (Bkz. Emzirme ve Cenaze Yardımı Tutarları)
• Evlenme ödeneği. (Yetim aylığı alan kız çocuğunun evlenmesi halinde kendisine ödenen çeyiz parası.)(Bkz. Çeyiz Parası-Evlenme Ödeneği-Evlenme İkramiyesi Alma Şartları)

Borcundan dolayı hakkında icra takibi başlatılan kişinin, haczi yasak olan diğer mal ve hakları Borçlunun Haczi Yasak Olan Mal ve Hakları başlıklı yazıda açıklanmıştır.

SGK Kendi Alacağı İçin Haciz Koymuşsa Ne Yapılabilir ?

Söz konusu 93 üncü maddede; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar haciz yasağından istisna tutulduğundan, 88 inci madde de SGK’nın prim alacaklarıyla ilgili olduğundan, bu nedenle GSS prim borçları da dahil SGK kendi prim alacakları için sigortalı ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödeneklerine haciz koyabilir.

Bu haczin kaldırılabilmesi için borcun ödenmesi gerekir. Bunun dışında özellikle emekli, dul, yetim aylığına haciz konulan kişi, geçinemediği gerekçesiyle aylık haciz kesintisi tutarının azaltılması için haciz koyan SGK Müdürlüğünden yazılı talepte bulunabilir. Müdürlük bu talebi değerlendirir, uygun bulursa haciz kesintisi tutarını düşürebilir.

Yasağa Rağmen Haciz Konulursa

Eğer SGK tarafından bankaya yatırılan ve yukarıda belirtilen haciz yasağı kapsamına giren gelir, aylık veya ödeneğe banka tarafından haciz konulmuşsa, bankaya itirazda bulunulabilir. Bankanın itirazı dikkate almaması halinde ilgili banka şubesi hakkında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumuna (BDDK), Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Bireysel Müşteri Hakem Heyetine şikayette bulunulabilir.

Eğer bankadaki alacağa, İcra Müdürlüğünün yazısına istinaden haciz konulmuşsa, bu durumda bankaya yazıyı gönderen İcra Müdürlüğüne itirazda bulunulması gerekir.

Kredi veya Kredi Kartı Borçları Nedeniyle Konulan Haciz

Öte yandan, eğer banka kredi kartı veya bireysel kredi (tüketici kredisi, taşıt kredisi, konut kredisi) verirken imzalattığı sözleşme ile SGK tarafından ödenen emekli, dul ve yetim maaşına haciz konulması konusunda kişinin onayını almışsa, sözleşmeye bu konuda hüküm konulmuşsa, o zaman banka kişinin gelir ve aylığına haciz koyabilir. (isvesosyalguvenlik.com)