30 gün süren Nisan, Haziran, Eylül, Kasım ayları için çalışanlara ödenecek ücretin ve işçinin SGK prim gün sayısının hesaplanması konusunda pek sorun yaşanmamaktadır. Ancak 30 günden az veya fazla süren aylarla ilgili gerek işçiye ödenecek ücretin hesaplanması, gerekse SGK’ya bildirilecek gün sayısının hesaplanması konusunda sorun yaşanabilmektedir.

Sorun yaşanan aylar 28 gün veya 29 gün süren Şubat ayı ile 31 gün süren Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Ağustos, Ekim ve Aralık aylarıdır.

İşçi – işveren arasında yapılan anlaşma veya imzalanan iş sözleşmesi ya da toplu iş sözleşmesiyle belirlenen / benimsenen ücret sistemine göre işçiye ödenecek ücretin ve SGK’ya işçi adına bildirilecek prime esas kazancın, çalışma gün sayısının hesaplanma şekli değişmekte, işçinin aylık (maktu) veya günlük ücretle çalışması durumuna göre 30 gün süren aylar dışındaki aylar açısından farklılık oluşmaktadır.

Aylık (Maktu) Ücretle Çalışan İşçinin Ücretinin Hesaplanması ve SGK’ya Bildirim

Eğer aylık (maktu) ücret sistemi benimsenmişse ve işçinin ay içerisinde işe başlama veya ay içerisinde işten çıkması / çıkarılması gibi bir durum da yoksa, bu durumda 30 gün süren aylar dışındaki aylar için de işçiye 30 gün üzerinden ücret ödenir, SGK’ya da 30 gün üzerinden bildirim yapılır. Ayın ilk günü işe başlayan veya ayın son günü işten ayrılan işçi için de aynı durum geçerlidir. Dolayısıyla aylık (maktu) ücretle çalıştırılan işçi açısından ayın 28, 29 veya 31 gün sürmesi herhangi bir farklı durum oluşturmaz, aynen 30 gün süren aylar gibi değerlendirilir. Aylık (maktu) ücretle çalıştırılan işçi eğer asgari ücretli ise kendisine aynı şekilde her ay için aylık net asgari ücret üzerinden ödeme yapılır. (Bkz. Aylık Net Asgari Ücretin Hesabı)

4857 sayılı İş Kanununun “Ücret şekillerine göre tatil ücreti” başlıklı 49 uncu maddesinin son fıkrasında da; “Hasta, izinli veya sair sebeplerle mazeretli olduğu hallerde dahi aylığı tam olarak ödenen aylık ücretli işçilere 46, 47 ve 48 inci maddenin birinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ancak bunlardan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışanlara ayrıca çalıştığı her gün için bir günlük ücreti ödenir.” hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu hüküm uyarınca, aylık (maktu) ücretle çalışan işçiye hafta tatili, çalışılmayan ulusal bayram ve genel tatil günleri için de ayrıca ücret hesaplanıp ödenmesi gerekmez. Eğer işçi hafta tatili yaptırılmayıp çalıştırılıyorsa veya ulusal bayram ve genel tatil günlerinde tatil yaptırılmayıp çalıştırılıyorsa o zaman işçiye aylık ücreti dışında çalıştırıldığı söz konusu tatil günleri için ayrıca ücret ödenmesi gerekir. (Bkz. Hafta Tatilinde Çalıştırılan İşçiye Kaç Kat Ücret Ödenir ?, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri İşçiler İçin de Tatil Sayılır mı ?)

Söz konusu 49 uncu madde uyarınca ay içerisinde istirahat raporu alan işçinin ücreti de aynı şekilde aylık ücret olarak ödenir. Sadece Kanunun 48 inci maddesinin son fıkrasında yer alan “Hastalık nedeni ile çalışılmayan günlerde Sosyal Sigortalar Kurumu tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği aylık ücretli işçilerin ücretlerinden mahsup edilir.” hükmü uyarınca, eğer istirahatli (raporlu) olduğu günler için SGK işçiye geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası) ödemişse, bu durumda işçinin SGK’dan aldığı rapor parası kadar tutar işçinin aylık ücretinden düşülür, kalan ücret işçiye ödenir. (Bkz. Geçici İş Göremezlik Ödeneği (Rapor Parası) Kimlere Verilir – Şartları Nelerdir?)

Günlük Ücretle Çalışan İşçinin Ücretinin Hesaplanması ve SGK’ya Bildirim

Eğer günlük ücretle çalışma sistemi belirlenmişse bu durumda işçiye ödenecek aylık ücret; ay içerisindeki çalışma gün sayısı ile işçinin günlük ücreti (işçinin belirlenmiş olan günlük ücreti) çarpılarak hesaplanır. Eğer ay içerisinde işçinin eksik günü yoksa, Nisan, Haziran, Eylül, Kasım ayları için işçinin günlük ücreti 30 ile çarpılarak, Şubat ayı için işçinin günlük ücreti 28 veya 29 ile çarpılarak (o yıl şubat ayı kaç gün sürüyorsa), Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Ağustos, Ekim ve Aralık ayları için de işçinin günlük ücreti 31 ile çarpılarak işçiye ödenecek aylık ücret belirlenir. Asgari ücretle çalışan işçiler için de aynı durum geçerlidir. Çünkü resmi asgari ücret aylık olarak değil, günlük olarak belirlenmekte ve ilan edilmektedir (Bkz. Asgari Ücret Tutarları). Dolayısıyla 31 gün süren aylarda işçiye 30 günlük değil 31 günlük asgari ücret ödenir. (Örneğin; 2022 yılı için 31 gün süren aylarla ilgili olarak işçiye aylık net 4.253,40 TL değil, 4.395,18 TL net ücret ödenmesi gerekir. Tabii yılsonuna kadar asgari ücrette tekrar artış yapılmazsa.)

Eğer işçinin ay içerisinde çalışmadığı günler varsa, doğal olarak o günler düşülerek işçinin çalıştığı gün sayısı bulunur, işçiye ödenecek ücrette o gün sayısı üzerinden hesaplanır. Ancak burada işçiye işyerinde çalışmadığı halde ücret ödenmesi gereken hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri, yıllık ücretli izin günlerinin de çalışma gün sayısına eklenmesi, bu günlere ait ücretlerin de çalışılmış gibi işçiye ödenmesi gerekir, bunlar eksik gün olarak kabul edilemez. (Bkz. Çalışmadığı Halde İşçiye Ücret Ödenmesi Gereken Durumlar Nelerdir ?) Aynı şekilde istirahat alan işçiye SGK tarafından rapor parası ödenmeyen 1 veya 2 gün için de işçiye ücret ödenmesi, dolayısıyla çalışma gün sayısına dahil edilmesi gerekir. (Bkz. Rapor Parası Verilmeyen İki Gün İçin İşçiye Ücret Ödenmesi Gerekir mi ?)

Günlük ücretle çalışan işçinin yukarıda belirtilen şekilde hesaplanan aylık ücreti brüt tutar üzerinden aynen işçi adına SGK’ya da prime esas kazanç olarak bildirilir. 31 gün süren aylarla ilgili olarak işçi adına hesaplanan brüt ücrette de aynı şekilde; prime tabi olmayan ödemeler düşülüp (Bkz. Prime Tabi Olan ve Olmayan – Bir Kısmı Prime Tabi Olmayan Ödemeler – Kazançlar), prime esas kazanç üst sınırı dikkate alınarak SGK’ya bildirilir (Bkz. Sigorta Primine Esas Kazanç Alt ve Üst Sınırları). Buradaki tek fark SGK’ya çalışma gün sayısı 30 gün olarak bildirilir, yani 31 günlük ücretin tamamı SGK’ya verilen muhtasar ve prim hizmet belgesinde gösterilir, sadece gün sayısı 30 olarak girilir. (Bkz. 31 Gün Süren Aylarda Çalışanların Ücretlerine Dikkat !)

Öte yandan, günlük ücretle çalışan işçiye Şubat ayı için de aynı şekilde 28 gün veya 29 gün üzerinden ücret ödemesi yapılmakla birlikte, işçi ay içerisinde tam gün çalışmışsa işçinin 30 gün üzerinden SGK’ya bildirilmesi gerekir. 28 gün veya 29 gün süren Şubat ayı için çalışanların SGK’ya kaç gün üzerinden bildirileceği Çalışanlar Şubat Ayı İçin Kaç Gün Üzerinden SGK’ya Bildirilir ? başlıklı yazıda açıklanmıştır.

Fazla Mesai Yapan İşçilerin Durumu

İşçi ister aylık (maktu) ücretle, isterse günlük ücretle çalışsın fark etmez, ücreti fazla mesai dahil belirlenmişse yani işçi – işveren ödenecek ücreti fazla mesai dahil belirlemişse ve bu durumda ücret belirlenirken dikkate alınan fazla mesai süresine ve Aylık Ücret Fazla Mesai Ücretini de Kapsayacak Şekilde Belirlenebilir mi ? başlıklı yazıda belirtilen şartlara riayet ediliyorsa sorun yok demektir. Ancak ücretin fazla mesai dahil belirlenmesi gibi bir durum yoksa o zaman işçinin haftalık 45 saati aşan çalışmaları için ayrıca fazla mesai ücreti ödenmesi gerekeceğinden, gerek günlük ücretle gerekse aylık (maktu) ücretle çalışan işçiye ödenecek aylık ücretin hesaplanmasında ay içerisinde yaptığı fazla mesai süresi dikkate alınarak, hak ettiği fazla mesai ücretinin de işçinin aylık ücretine dahil edilip işçiye ödenmesi, işçi adına SGK’ya bildirilen prime esas kazanca da dahil edilmesi gerekir. Çünkü İş Kanununda fazla mesai ücreti konusunda işçinin günlük veya aylık ücretle çalışması açısından herhangi bir ayrım yapılmamıştır. Sadece, günlük ücretle çalışan işçinin ücreti 7,5’a (yedi buçuk’a), aylık (maktu) ücretle çalışan işçinin ücreti ise 225’e bölünerek işçinin saatlik ücreti belirlenir ve bu ücret üzerinden işçiye ödenecek fazla mesai ücreti hesaplanır. (Bkz. Fazla Mesai Ücreti Nasıl Hesaplanır ?) Aynı durum asgari ücretli çalışanlar için de geçerlidir. (Bkz. Asgari Ücret Sadece Haftada 45 Saat Çalışanlar İçin Geçerli) (isvesosyalguvenlik.com)