5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun “İsteğe bağlı sigorta başlangıcı ve sona ermesi” başlıklı 51 inci maddesinde; “İsteğe bağlı sigorta primi ödenmiş süreler, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulamasında dikkate alınır ve söz konusu süreler, bu maddenin üçüncü fıkrası hükmü saklı olmak üzere 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılık süresi olarak kabul edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Dolayısıyla İsteğe Bağlı Sigorta Hangi Hallerde 4/a (SSK) Kapsamında Sayılır ? başlıklı yazıda belirtilen istisnalar hariç isteğe bağlı sigorta 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık sayıldığından, bu sigortalılık türüne isteğe bağlı Bağ-Kur veya Bağ-Kur isteğe bağlı gibi isimler de verilmektedir.

İsteğe Bağlı Sigorta İle Bağ-Kur Sigortalılığı Arasında Farklılık Olmayan Tek Konu

Ancak durum böyle olmakla birlikte, sadece emeklilik şartları yönünden normal Bağ-Kur sigortalılığı ile isteğe bağlı sigorta arasında bir fark bulunmamaktadır. (Bkz. İsteğe Bağlı Sigortalılar Hangi Şartlarla Emekli Olabilir ?) Bunun dışında isteğe bağlı sigorta ile vergi mükellefiyeti, şirket ortaklılığı, meslek odası üyeliği, tarımsal faaliyet gibi nedenlere bağlı Bağ-Kur sigortalılığı arasında aşağıda belirtilen konularda farklılıklar bulunmaktadır.

İsteğe Bağlı Sigorta İle Bağ-Kur Sigortalılığı Arasında Uygulamada Ortaya Çıkan Farklılıklar

• Ödenen prim tutarları farklıdır. Bağ-Kur sigortalıları prime esas kazancın yüzde 34,5’i üzerinden prim öderlerken, isteğe bağlı sigortalılar prime esas kazancın yüzde 32’si üzerinden prim ödemektedirler. (Bkz. SGK Sigorta Prim Oranları) Ancak her aya ait primlerini takip eden ayın sonuna kadar ödeyen Bağ-Kur sigortalıları ile Tarım Bağ-Kur sigortalılarına beş puanlık indirimi uygulanmakta ve bunlar prime esas kazancın yüzde 29,5’i üzerinden prim ödemektedirler. (Bkz. 5 Puanlık Bağ-Kur Prim İndiriminin Şartları ve Kapsamı) Ayrıca Tarım Bağ-Kur sigortalılarına primlerini 6 ayda bir ödeme imkanı tanınmıştır. (Bkz. Primlerini 6 Ayda Bir Ödeyen Tarım Sigortalıları Sağlık Yardımı Alabilir)

Öte yandan Tarım Bağ-Kur sigortalılarından 2022 yılında aylık 29 gün üzerinden prim alınmakta ve 30 gün üzerinden sigortalı hizmetlere işlenmekteyse de 2023 yılından itibaren 30 gün üzerinden prim alınmaya başlanacak ve bu konudaki farklılık ortadan kalkacaktır. (Bkz. Bağkur – Tarım Bağkur ve Muhtar Prim Tutarları, İsteğe Bağlı Sigorta Prim Tutarları) Aynı kolaylık isteğe bağlı sigortalılardan sadece vergiden muaf ev hanımlarına tanınmıştır. (Bkz. İsteğe Bağlı Kadın Sigortalılara Çıkarılan Borcun Nedeni)

• Genel sağlık sigortası (GSS) sağlık yardımlarından yararlanma şartları yönünden de farklılık bulunmaktadır. Bağ-Kur sigortalıları ödeme süresi geçmiş 60 günlükten (iki aylıktan) fazla prim borcu olmadığı sürece sağlık yardımı alabilirken, isteğe bağlı sigortalıların ise sağlık yardımı alabilmeleri için ödeme süresi geçmiş hiç prim borçlarının olmaması gerekmektedir. (Bkz. Sağlık Yardımlarından Yararlanabilmesi İçin Borcu Olmaması Gerekenler Kimlerdir ?) Ayrıca son birkaç yıldır Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanlara, prim borçları olsa bile Devlete ait hastanelerden ücretsiz sağlık yardımı alma hakkı tanınmaktayken, isteğe bağlı sigortalıların böyle bir hakkı bulunmamaktadır. (Bkz. Borçlu Bağ-Kur ve 60/g Sigortalılarına Sağlıktan Yararlanma Hakkı Tekrar Tanındı)

• İsteğe bağlı sigortaya, sigortalı herhangi bir işte çalışmayan ve şartları tutan her Türk vatandaşı istediği zaman girebileceği gibi, istediği zaman da isteğe bağlı sigortadan çıkabilmektedir. Tarım Bağ-Kur da dahil, Bağ-Kur sigortalılığına giriş veya çıkış ise isteğe bağlı olmayıp, belirli şartlara tabidir. (Bkz. Bağ-Kur Sigortalılığı Nasıl Başlatılır veya Sona Erdirilir ?)

• İsteğe bağlı sigortada 12 aylık ödeme süresi geçtiği halde primleri ödenmeyen aylara ait sigortalılık süreleri silinmekte, daha sonra o sürelere ait primleri ödeyip ihya etme imkanı bulunmamaktadır. (Bkz. Primi Düzenli Ödenmeyen İsteğe Bağlı Boşa Gider !) Bağ-Kur sigortalılığında ise prim borcu ödenmediği için sigortalı hizmetin silinmesi gibi bir durum söz konusu değildir. Zaman zaman çıkarılan kanunlarla primleri ödenmeyen sürelere ait Bağ-Kur hizmetleri silinse bile daha sonra primlerini ödeyip silinen ayları ihya imkanı bulunmaktadır. Buna karşılık, Bağ-Kur sigortalılığı sona erdiğinde yani sigortadan herhangi bir nedenle çıkış yapıldığında geriye dönük prim borçları silinmezken, isteğe bağlı sigortada ise çıkış yapıldığında prim borçları ve o borçların olduğu aylara ait hizmetler silinmektedir. (Bkz. Sigortadan Çıkış İçin Başvuran Kişinin Borcu Silinir mi ?)

• Tarım Bağ-Kur dahil Bağ-Kur sigortalısı olanlar iş kazası ve meslek hastalığı yardımlarından yararlanabilmekte, ayrıca Bağ-Kur sigortalıları emzirme yardımı alabildiği gibi bazı Bağ-Kur sigortalıları doğuma bağlı rapor parası da alabilmektedir. (Bkz. Emzirme Ödeneği (Süt Parası) Alma Hakkından Kimler Yararlanabilir ?, Doğuma Bağlı Rapor Parası Alma Şartları) İsteğe bağlı sigortalılar içinse böyle bir hak bulunmamaktadır. (Bkz. İsteğe Bağlı Sigortalılar Doğum Yardımı veya Rapor Parası Alabilir mi ?)(isvesosyalguvenlik.com)